Krioterapia miejscowa - leczenie zimnem,
przeciwwskazania i rehabilitacja

Metody rehabilitacji i odnowy biologicznej nieustannie się rozwijają. Korzystne działanie zimna na zdrowie podkreśla się od dawna. Okazuje się, że istnieje termin związany z terapeutycznym wykorzystaniem zimna. Pojawia się on w kontekście krioterapii, zarówno miejscowej, jak i ogólnoustrojowej, która zyskuje na popularności dzięki swojej wysokiej efektywności, zwłaszcza w leczeniu chorób degeneracyjnych, problemów z narządem ruchu oraz zwalczaniu bólu ostrego i przewlekłego. Leczenie zimnem to fascynująca dziedzina rehabilitacji, która wykorzystuje zimno do łagodzenia stanu zapalnego. Dowiedz się więcej na temat krioterapii i korzyści zdrowotnych, jakie niesie ze sobą terapia zimnem.

Na czym polega krioterapia

Krioterapia jest procedurą, która przeprowadzana jest za pomocą specjalnego urządzenia gazowego. Aparat ten uwalnia gaz w formie ciekłego azotu o ekstremalnie niskiej temperaturze, co wywiera korzystny wpływ na leczoną tkankę. Temperatura gazu stosowanego w krioterapii w zależności od urządzenia mieści się w przedziale -110 do -160 stopni Celsjusza.

Miejscowe zastosowanie niezwykle niskich temperatur wywołuje specyficzne reakcje w obszarze poddanym procedurze, co jest cechą charakterystyczną terapii zimnem stosowanym punktowo. Wykonuje się ją na konkretnych, wymagających leczenia obszarach ciała przy pomocy specjalistycznego urządzenia. Funkcjonuje również metoda obejmująca całe ciało, gdzie sesje odbywają się w specjalnym pomieszczeniu zwanym kriokomorą, które oddziałuje chłodem na cały organim.

Krioterapia działa w następujący sposób. Przebiega ona w dwóch fazach, z czego pierwsza faza polega na wywołaniu skurczu w mięśniach i wśród naczyń krwionośnych. W wyniku tego efektu przepływ krwi zwalnia, po czym następuje druga faza krioterapii, polegająca na oddziaływaniu na tkanki w taki sposób, aby wzmocnić ponownie przepływ krwi. Jest to tzw. faza obronna, w wyniku której poszerzają się naczynia krwionośne.

Jak wygląda zabieg krioterapii

Miejscowa krioterapia to krótki zabieg, który nie wymaga specjalnego przygotowania. Trwa kilka minut, maksymalnie pięć. Fizjoterapeuta używa specjalnego urządzenia z dyszą, które emituje parę ciekłego azotu. Podczas zabiegu w miejscu jego przeprowadzania odczuwa się zimno. W trakcie zabiegu należy osłonić pozostałe części ciała, aby uniknąć nadmiernego wychłodzenia organizmu. Przed zabiegiem należy umyć i osuszyć skórę, a następnie odsłonić obszar, który będzie poddany terapii.

W dniu zabiegu nie wolno używać żadnych balsamów, żeli ani maści na skórze w miejscu, gdzie będzie przeprowadzany zabieg. Jeśli jednak było to niezbędne, skóra musi być starannie oczyszczona z ich resztek przed zabiegiem. Ważne jest również, aby sprawdzić, czy odzież w okolicy miejsca zabiegowego nie jest wilgotna lub mokra. Podczas stosowania ciekłego azotu, należy dbać o to, aby na skórze nie pojawiał się pot, gdyż jego krople mogą natychmiast zamarznąć, co może wywołać dyskomfort. Jeśli z jakiegoś powodu zabieg staje się wyraźnie uciążliwy i trudny do zniesienia, to należy natychmiast przerwać zabieg.

Po przeprowadzeniu zabiegu krioterapii fizjoterapeuta może zasugerować łagodne ćwiczenia, jeśli będą one odpowiednie do stanu zdrowia pacjenta. Kluczowym celem tej rekomendacji jest aktywność fizyczna i napięcie mięśni, które poprawiają cyrkulację krwi i lepiej odżywiają leczoną tkankę.

Mechanizm działania krioterapii

Spadek temperatury otoczenia powoduje, że organizm musi uruchomić mechanizmy adaptacyjne regulujące ciepłotę. Dochodzi do wazokonstrykcji, czyli zwężenia naczyń krwionośnych skóry i tkanki podskórnej, co prowadzi do ograniczenia przepływu krwi. Najsilniejsze reakcje naczynioruchowe występują na obwodowych częściach ciała, czyli w dłoniach i stopach. Zwężenie naczyń skutkuje przemieszczaniem się krwi do głębszych struktur. Dzięki temu zwiększa się jej przepływ w dużych żyłach i tętnicach.

Ciekawym zjawiskiem towarzyszącym krioterapii jest fala Lewisa. Jest to reakcja autonomicznego układu nerwowego polegająca na naprzemiennym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń krwionośnych. Poprzez zwiększony przepływ krwi temperatura skóry potrafi się podwyższyć o około 8 stopni Celsjusza. Jest to mechanizmem obronny, zapobiegający przed odmrożeniem.

Wpływ krioterapii na ciało

Działania zimnej temperatury na organizm obejmują:

efekt przeciwbólowy;
spowolnienie i pogłębienie oddechu;
przyspieszenie metabolizmu;
zwiększenie aktywności wydzielniczej nerek;
redukcja lub zahamowanie potliwości;
zmniejszenie obrzęków;
poprawa krążenia;
eliminacja stanów zapalnych;
uwalnianie endorfin;
zwiększona sekrecja hormonów;
lokalne przekrwienie schładzanej okolicy.

Krótkotrwałe terapie z zastosowaniem zimna podnoszą reaktywność nerwów obwodowych, obejmując zarówno nerwy czuciowe, jak i ruchowe, a także zwiększają napięcie mięśni. Natomiast długotrwałe zabiegi skutkują podwyższeniem progu bólu, redukcją napięcia mięśni oraz zmniejszeniem reaktywności włókien nerwowych.

Jak przygotować się do zabiegu

Miejscowa krioterapia to krótki zabieg, który nie wymaga specjalnych przygotowań. Trwa on maksymalnie 5 minut. Fizjoterapeuta używa specjalnego urządzenia z dyszą, która emituje pary ciekłego azotu. Podczas zabiegu w obszarze poddanym terapii można odczuwać zimno. Aby przygotować się do zabiegu, należy umyć, dokładnie osuszyć i odsłonić pole zabiegowe. W dniu zabiegu nie należy nakładać na skórę w miejscu terapii żadnych balsamów, żeli ani maści. Jeśli wcześniej były one używane, skóra musi być dokładnie oczyszczona z ich resztek. Warto również upewnić się, że odzież w okolicy miejsca zabiegowego nie jest wilgotna ani mokra.

Wskazania do krioterapii

Z uwagi na udowodnione działanie przeciwobrzękowe i przeciwbólowe niskiej temperatury, krioterapia miejscowa jest zalecana w łagodzeniu bólu zarówno ostrego, jak i przewlekłego. Szczególnie korzystne efekty terapeutyczne dostrzegalne są w przypadku krwiaków, stłuczeń i obrzęków powstałych w wyniku złamań, zwichnięć lub świeżych urazów. Warto jednak pamiętać, że krioterapia miejscowa będzie skuteczna w tych sytuacjach jedynie na wczesnym etapie, czyli do około piątego dnia po urazie. Miejscowe leczenie zimnem rekomenduje się również w okresie pooperacyjnym, zwłaszcza po mastektomii oraz w przypadku obrzęków limfatycznych.

Wskazania do krioterapii:

ostre stany zapalne i bólowe stawów i tkanek miękkich;
świeże stany pourazowe, zwichnięcia, złamania;
przykurcze stawów, wzmożone napięcie mięśniowe;
zmiany zwyrodnieniowe stawów, schorzenia reumatyczne;
rwa kulszowa, dyskopatia, niespecyficzny ból pleców (o nieznanej przyczynie);
obrzęk limfatyczny;
dna moczanowa;
ostroga piętowa, łokieć tenisisty, zespół bolesnego barku;
łuszczycowe zapalenie stawów i skóry;
fibromialgia i inne mialgie;
zapalenia torebki stawowej;
uszkodzenie łąkotki;
oparzenia;
choroby neurologiczne – choroba Parkinsona, rozsiane zapalenie mózgu, stwardnienie rozsiane;
depresja, przewlekłe zmęczenie;
profilaktyka osteoporozy;
profilaktyka przeciwodleżynowa.

Przeciwwskazania do krioterapii

niewydolność serca;
arytmia;
niedrożność tętnic;
zakrzepowe zapalenie żył głębokich;
stan po świeżym zawale;
nowotwór;
schorzenia nerek i pęcherza moczowego;
niewyrównana nadczynność lub niedoczynność tarczycy;
choroby układu oddechowego,
zespół Sudecka;
zespół Raynauda,
ostre infekcje i stany gorączkowe;
uszkodzenia skóry, otwarte rany;
odmrożenia w przeszłości, uczulenie na zimno, zła tolerancja zimna.

Rodzaje krioterapii

Krioterapię można rozróżnić na dwa główne typy:

Krioterapia ogólnoustrojowa – procedura przeprowadzana jest w komorze kriogenicznej lub w kriosaunie ogólnoustrojowej, obejmując całe ciało. Najczęściej stosowana jest przy szeroko rozprzestrzenionych bólach w różnych częściach ciała oraz gdy potrzebne jest ogólne pobudzenie organizmu pacjenta do leczenia.

Krioterapia miejscowa – zabieg skierowany wyłącznie na wybrany obszar ciała. Wykorzystuje się przy tym urządzenie z zakończeniem w postaci specjalnej dyszy, za pomocą której schładza się określoną część ciała. Ta metoda jest stosowana, gdy ból jest skoncentrowany w łatwo zlokalizowanym miejscu.

Krioterapia – skutki uboczne

Krioterapia może wywoływać skutki uboczne, które na ogół są spowodowane nieprawidłowo wykonanym zabiegiem, np. zbyt długa ekspozycja ciała na zimno lub trzymanie dyszy za blisko ciała.
Do najczęstszych komplikacji po krioterapii należą groźny wzrost ciśnienia tętniczego oraz powstanie miejscowych odmrożeń. W pewnych przypadkach może również dojść do trwałych uszkodzeń nerwów obwodowych.
Pacjenci z chorobą niedokrwienną serca mogą być dodatkowo narażeni na zaburzenia krążenia wieńcowego wskutek krioterapii.

Z jakimi zabiegami łączyć krioterapię

Krioterapia jako samodzielny zabieg nie gwarantuje skutecznego i efektywnego leczenia. Należy ją połączyć z innymi formami fizjoterapii: terapii manualnej, fizykoterapii oraz ćwiczeniami, aby osiągnąć zamierzony efekt terapeutyczny.

Obecnie najskuteczniejsze metody leczenia dostępne w fizjoterapii to:

Zabiegi fizykalne, czyli fizykoterapia:

Krioterapia Konin

Konin to miejsce gdzie z powodzeniem każdy pacjent znajdzie placówkę medyczną, która posiada w ofercie zabiegi leczenia zimnem. Zachęcam do zapoznania się i skorzystania z oferty nowoczesnego Centrum Fizjoterapii i Rehabilitacji All Medica. Placówka jest wyposażona w nowoczesne aparaty do fizykoterapii, a co za tym idzie skuteczność przeprowadzonej terapii jest odpowiednio wysoka. Pacjenci szukający krioterapii w okolicy Konin, Stare Miasto, Turek, Koło, Rychwał, Ślesin, Kleczew z pewnością powinni odwiedzić to miejsce.

Informacje o autorze: Szymon Paszek - fizjoterapeuta w Koninie

O jakości usług fizjoterapeutycznych świadczy nie tylko wiedza, ale i doświadczenie. Dlatego zapraszam do zapoznania się z moim profilem zawodowym, który znajdziesz na stronie fizjoszymon.pl.

Kontakt i lokalizacja

Jeśli doświadczasz bólów kręgosłupa i jesteś zainteresowany profesjonalną pomocą, serdecznie zapraszam do prywatnego gabinetu dobrego fizjoterapeuty w pobliżu Konina. Moja lokalizacja to ul. Topolowa 25, 62-571 Stare Miasto. Oferuję indywidualne podejście do każdego pacjenta i skrojone na miarę plany terapeutyczne.