Jak leczyć łokieć tenisisty?
Czym jest popularny łokieć tenisisty?
Łokieć tenisisty, znany również jako entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej, jest jednym z najczęściej występujących schorzeń przeciążeniowych w okolicy stawu łokciowego. Dotyka głównie osób wykonujących powtarzalne ruchy nadgarstka i przedramienia, co prowadzi do mikrourazów w obrębie przyczepu mięśni prostowników przedramienia. Te mięśnie, odpowiedzialne za prostowanie nadgarstka i palców, przyczepiają się do nadkłykcia bocznego kości ramiennej, co stanowi kluczowy punkt bólowy u osób cierpiących na to schorzenie.
Jaka jest przyczyna łokcia tenisisty?
Łokieć tenisisty to schorzenie wynikające z długotrwałego przeciążenia oraz mikrourazów, które prowadzą do zmian degeneracyjnych w obrębie ścięgien mięśni prostowników przedramienia. W wyniku powtarzających się uszkodzeń włókien kolagenowych, które budują ścięgna, organizm uruchamia procesy naprawcze. Jednak zamiast regeneracji pełnowartościowej tkanki, miejsca uszkodzeń są zastępowane tkanką łączną o niepełnej funkcjonalności.
Towarzyszy temu zjawisko neowaskularyzacji, czyli tworzenia nowych naczyń krwionośnych w miejscach, które fizjologicznie nie są do tego przystosowane. Te nowe naczynia mogą prowadzić do zaburzeń prawidłowego ukrwienia, co dodatkowo osłabia strukturę tkanek i sprzyja dalszym uszkodzeniom. W efekcie mogą pojawiać się zwapnienia, które dodatkowo pogarszają stan zdrowia pacjenta.
W procesie neowaskularyzacji, każdemu nowopowstałemu naczyniu krwionośnemu towarzyszyć będzie nowe włokno nerwowe, a ich lokalnie zwiększone nagromadzenie skutkować bedzie zwiększoną percepcją bólu w tym miejscu.
Najczęstszymi czynnikami prowadzącymi do rozwoju łokcia tenisisty są powtarzające się ruchy prostowania i rotacji nadgarstka oraz podnoszenie ciężarów przy wyprostowanej kończynie w stawie łokciowym. Szczególnie narażeni są sportowcy, zwłaszcza tenisiści, u których powtarzające się uderzenia – zwłaszcza backhandowe – mogą prowadzić do przeciążeń mięśni i ścięgien, zwłaszcza u początkujących zawodników z niedostatecznym przygotowaniem technicznym. To właśnie ten mechanizm leży u podstaw potocznej nazwy schorzenia – „łokieć tenisisty”.
Objawy łokcia tenisisty
Głównym i najbardziej typowym objawem jest ból zlokalizowany po zewnętrznej stronie stawu łokciowego. Ten ból często promieniuje wzdłuż przedramienia, aż do nadgarstka, a jego intensywność może wzrastać podczas wykonywania ruchów ręką, zwłaszcza takich jak zginanie nadgarstka czy chwytanie przedmiotów.
Dolegliwości bólowe mogą również występować bezpośrednio nad chorym nadkłykciem, a ich intensywność będzie się znacznie nasilać podczas badania palpacyjnego, kiedy to tkanki są wyraźnie wrażliwe na dotyk. Oprócz bólu, pacjenci często zgłaszają objawy takie jak obrzęk, ocieplenie i zaczerwienienie w okolicy łokcia, które są typowymi cechami stanu zapalnego.
Kolejnym istotnym symptomem łokcia tenisisty jest osłabienie siły chwytu. Pacjenci mogą odczuwać niepewność podczas chwytania przedmiotów oraz szybsze zmęczenie kończyny przy wykonywaniu codziennych czynności, takich jak otwieranie drzwi, podnoszenie kubka, czy pisanie. Te objawy, choć z pozoru niegroźne, mogą znacząco obniżać komfort życia i utrudniać wykonywanie nawet najprostszych zadań.
Kto cierpi na łokieć tenisisty? Kogo dotyczy problem?
Łokieć tenisisty to schorzenie, które każdego roku dotyka 1-3% dorosłej populacji. Choć nazwa sugeruje, że problem ten jest związany wyłącznie z uprawianiem sportów rakietowych, takich jak tenis, badminton czy squash, w rzeczywistości schorzenie to dotyka szeroką grupę osób wykonujących powtarzalne ruchy nadgarstkiem w różnych dziedzinach życia.
Najczęściej łokieć tenisisty występuje u osób w wieku od 30 do 50 lat, którzy na co dzień wykonują czynności obciążające mięśnie prostowników przedramienia. W grupie ryzyka znajdują się nie tylko sportowcy, ale także osoby pracujące zawodowo przy komputerze, które przez długie godziny korzystają z klawiatury i myszy. Ponadto, narażeni są również stomatolodzy, lekarze specjalizacji zabiegowych, elektrycy, murarze, ślusarze oraz pracownicy budowlani. Wszystkie te zawody wymagają intensywnego i powtarzalnego używania nadgarstka, co z czasem może prowadzić do przeciążeń i mikrourazów prowadzących do rozwoju łokcia tenisisty.
W kontekście sportu, na łokieć tenisisty najbardziej narażeni są początkujący gracze, którzy często nie mają jeszcze odpowiedniej techniki, co skutkuje nadmiernym obciążeniem struktur stawu łokciowego. Jednakże nawet doświadczeni amatorzy i zawodowcy mogą być dotknięci tym schorzeniem, szczególnie jeśli ich styl gry opiera się na silnie rotowanych uderzeniach, takich jak topspin czy mocno rotowany serwis. W takich przypadkach, intensywność i częstotliwość wykonywanych ruchów znacząco zwiększa ryzyko przeciążenia i pojawienia się objawów łokcia tenisisty.
Diagnostyka
Diagnostyka łokcia tenisisty opiera się przede wszystkim na dokładnym badaniu klinicznym, które stanowi kluczowy element w procesie rozpoznania tego schorzenia. Podstawą jest zebranie szczegółowego wywiadu z pacjentem, który pozwala na zrozumienie charakteru dolegliwości, czasu ich trwania oraz czynników, które je wywołują lub nasilają.
Podczas oceny klinicznej, fizjoterapeuta dokładnie analizuje obecność stanu zapalnego w obrębie stawu łokciowego, bada zarys więzadła oraz ocenia czynność kończyny górnej, w tym siłę mięśni i zdolność ruchu. Ważnym elementem diagnostyki są także specjalistyczne testy, takie jak test Thomsona, Cozena oraz Milla, które pomagają potwierdzić diagnozę poprzez wywołanie bólu charakterystycznego dla łokcia tenisisty.
W niektórych przypadkach diagnostyka może być wspomagana przez badania obrazowe. Najczęściej wykonywanym badaniem jest ultrasonografia (USG), która pozwala na ocenę struktur miękkotkankowych w obrębie stawu łokciowego i jest szczególnie przydatna w wykrywaniu zmian zapalnych oraz mikrourazów. Rentgen (RTG) może być pomocny w ocenie zaawansowanej fazy choroby, gdy pojawiają się zwapnienia w miejscu przyczepów mięśniowych. Rezonans magnetyczny (MRI) choć teoretycznie bardzo dokładny, zwłaszcza w ocenie tkanek miękkich, rzadko jest stosowany w diagnostyce łokcia tenisisty ze względu na wysoką kosztowność i dostępność innych, wystarczających metod badawczych.
Badanie ultrasonograficzne (USG) stawu łokciowego jest niezwykle cennym narzędziem diagnostycznym, które umożliwia bezinwazyjną i bezbolesną ocenę stanu tkanek miękkich w okolicy stawu łokciowego. Jest to metoda, która doskonale sprawdza się zarówno w przypadkach ostrych urazów, jak i w przewlekłych schorzeniach, takich jak łokieć tenisisty. Dzięki USG fizjoterapeuta może dokładnie ocenić stan mięśni, więzadeł, ścięgien, chrząstek, błony maziowej oraz kaletek, co pozwala na trafne postawienie diagnozy.
Jednym z kluczowych aspektów badania USG jest możliwość wizualizacji przebiegu nerwów w okolicy łokcia, w tym nerwu pośrodkowego i promieniowego. Ocena tych struktur jest szczególnie ważna w kontekście dolegliwości bólowych oraz zaburzeń czucia czy ruchu, które mogą towarzyszyć schorzeniom stawu łokciowego. Dzięki dokładnym obrazom uzyskanym w badaniu USG, możliwe jest szybkie rozpoczęcie odpowiedniego leczenia, co znacznie zwiększa szanse na pełne wyzdrowienie pacjenta i powrót do pełnej sprawności.
Jakie są metody leczenia łokcia tenisisty?
Fala uderzeniowa to jedna z najskuteczniejszych, a jednocześnie nieinwazyjnych metod leczenia łokcia tenisisty. Pomimo tego, że zabiegi falą uderzeniową, zwłaszcza radialną, mogą być odczuwane jako bolesne, to jednak efekt terapeutyczny zdecydowanie wynagradza chwilowy dyskomfort. W przeciwieństwie do leków przeciwzapalnych, które muszą przejść przez układ trawienny i mogą obciążać żołądek, wątrobę oraz jelita, fala uderzeniowa działa punktowo, dokładnie w miejscu występowania stanu zapalnego. Dzięki temu, efekty terapeutyczne są widoczne znacznie szybciej i są bardziej trwałe.
Jedną z głównych zalet fali uderzeniowej w porównaniu do innych metod fizykoterapeutycznych, takich jak ultradźwięki czy pole magnetyczne, jest jej wyższa skuteczność. Wielu pacjentów, którzy trafiają do naszego gabinetu po nieudanych próbach leczenia innymi metodami, odczuwa znaczną poprawę już po kilku sesjach z wykorzystaniem fali uderzeniowej. Statystyki pokazują, że skuteczność fali uderzeniowej radialnej wynosi około 80%, a skupionej nawet do 90%, co czyni ją jedną z najlepszych dostępnych metod leczenia bólu i stanów zapalnych tkanek miękkich.
Terapia falą uderzeniową nie tylko pomaga w redukcji bólu, ale także poprawia cyrkulację krwi w obszarze dotkniętym schorzeniem i zwiększa produkcję kolagenu, co przyspiesza proces regeneracji tkanek. Co istotne, na zabiegi falą uderzeniową nie jest wymagane skierowanie od lekarza, co umożliwia szybkie rozpoczęcie terapii i skrócenie czasu powrotu do pełnej sprawności.
Super Indukcyjna Stymulacja (SIS) to nowoczesna i skuteczna metoda terapii, która wykorzystuje pole elektromagnetyczne o wysokiej intensywności do leczenia schorzeń, takich jak łokieć tenisisty. Dzięki swojej innowacyjności, SIS działa nie tylko przeciwbólowo, ale również regeneracyjnie, co czyni ją wyjątkowo efektywną w terapii stanów zapalnych oraz urazów w obrębie stawu łokciowego.
Jednym z największych atutów terapii SIS jest jej zdolność do głębokiego przenikania przez tkanki, co pozwala na skuteczne oddziaływanie na układ nerwowo-mięśniowy. Dzięki temu, SIS jest w stanie leczyć zarówno ostre, jak i przewlekłe schorzenia mięśniowe oraz nerwowe. Pole elektromagnetyczne generowane przez aparat SIS wywołuje skurcze mięśni otaczających staw łokciowy, co prowadzi do mobilizacji stawu, jego odblokowania oraz poprawy jego funkcji.
Dodatkowo, terapia SIS wspomaga poprawę cyrkulacji krwi, przyspiesza metabolizm i regenerację tkanek, co znacząco skraca czas gojenia, nawet w przypadku złamań we wczesnym stadium. Dzięki szerokiemu zakresowi częstotliwości pola elektromagnetycznego, możliwe jest również skuteczne zmniejszenie napięcia mięśni, co przynosi ulgę w dolegliwościach związanych ze spastycznością.
Zabieg z wykorzystaniem technologii SIS trwa około 10 minut i składa się z kilku sekwencji, które można wykonywać w pozycji siedzącej lub leżącej. Co istotne, terapia może być przeprowadzana przez ubranie, co czyni ją wygodną i komfortową dla pacjenta. Aplikator urządzenia przykładany jest bezpośrednio do miejsca poddanego leczeniu, co zapewnia precyzyjne i skuteczne działanie. Super Indukcyjna Stymulacja to bez wątpienia jedno z najbardziej obiecujących narzędzi w leczeniu łokcia tenisisty, oferujące szybkie i trwałe efekty terapeutyczne.
Terapia Tecar to zaawansowana metoda fizjoterapeutyczna, która wykorzystuje zmienny prąd elektryczny o wysokiej częstotliwości do dostarczania energii do tkanek. Kluczowym elementem tej terapii jest wykorzystanie fali radiowej, która działa na podobnej zasadzie jak przepływ prądu elektrycznego, prowadząc do głębokiego przegrzewania tkanek. Dzięki temu, Tecar stymuluje nawet najgłębiej położone warstwy tkanek, co znacząco wspomaga ich regenerację oraz poprawia ogólną kondycję.
Działanie terapii Tecar jest wieloaspektowe: przynosi ulgę w stanach zapalnych, działa przeciwbólowo i przeciwobrzękowo, a także poprawia ukrwienie tkanek, co przyspiesza procesy regeneracyjne. To czyni ją idealnym rozwiązaniem dla osób cierpiących na łokieć tenisisty – schorzenie, które często wynika z przeciążenia mięśni i ścięgien.
Terapia Tecar jest szczególnie popularna wśród sportowców, którzy często zgłaszają się na zabiegi w przypadku urazów takich jak stłuczenia, skręcenia czy naderwania mięśni. Jednakże, jest również bardzo skuteczna w leczeniu przewlekłych problemów, takich jak łokieć tenisisty, łokieć golfisty, dysfunkcje ścięgna Achillesa, czy zapalenie rozcięgna podeszwowego.
Ponadto, Tecar terapia znajduje zastosowanie w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów, obrzęków pourazowych i pooperacyjnych, zespołów bólowych kręgosłupa, a nawet stanów zapalnych w organizmie. Co istotne, poprawa i redukcja bólu są często zauważalne już po pierwszej sesji terapeutycznej, co czyni Tecar terapię nie tylko skuteczną, ale także szybko działającą metodą leczenia.
Ćwiczenia na łokieć tenisisty
Podanie steroidu, czyli popularna "blokada ze sterydu"
W niektórych przypadkach leczenia łokcia tenisisty, stosuje się wstrzyknięcia glikokortykosteroidów do miejsca maksymalnej bolesności palpacyjnej. Te silnie działające leki przeciwzapalne i przeciwbólowe mogą przynieść pacjentom szybką ulgę, często już po jednej lub dwóch iniekcjach. Warto jednak pamiętać, że choć steroidy mogą tymczasowo złagodzić ból, nie rozwiązują one pierwotnej przyczyny problemu.
Osobiście, jako doświadczony fizjoterapeuta, rzadko zalecam stosowanie zastrzyków steroidowych, znanych również jako blokady, w przypadku łokcia tenisisty czy golfisty. Głównym powodem jest to, że steroidy podane bezpośrednio do ścięgna mogą dodatkowo je osłabić, co zwiększa ryzyko poważniejszych uszkodzeń. W pracy w poradni ortopedycznej często spotykam się z powikłaniami wynikającymi z takich zabiegów, które mogą być długotrwałe i trudne do odwrócenia.
Wśród skutków ubocznych, które osobiście widziałem u pacjentów po zastrzykach steroidowych, znajdują się:
- Ścieńczenie naskórka i zanik tkanki podskórnej, co może prowadzić do trwałego zbielenia skóry w miejscu iniekcji, zwłaszcza gdy steroid jest podany zbyt powierzchownie. To powikłanie jest szczególnie częste u osób szczupłych.
- Uszkodzenia ścięgna, takie jak oderwanie ścięgna od przyczepu lub naderwanie fragmentu ścięgna prostownika, które mogą znacząco pogorszyć stan pacjenta.
- Wzrost ciśnienia tętniczego oraz wahania poziomu glikemii, co może być niebezpieczne dla osób z chorobami przewlekłymi, takimi jak nadciśnienie czy cukrzyca.
- Osłabienie kości, prowadzące do zmian osteoporotycznych przy długotrwałym stosowaniu steroidów.
Z tego powodu, zanim zdecydujemy się na terapię steroidową, zawsze warto rozważyć inne metody leczenia, które mogą być równie skuteczne, a jednocześnie bezpieczniejsze i mniej obciążające dla organizmu. Celem terapii powinno być nie tylko złagodzenie bólu, ale przede wszystkim trwałe wyleczenie schorzenia bez ryzyka powikłań.
Jak długo trwa leczenie łokcia tenisisty?
Leczenie łokcia tenisisty jest procesem, który może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia oraz zastosowanych metod terapeutycznych. Wczesne rozpoznanie i podjęcie odpowiednich działań są kluczowe, aby skrócić czas leczenia i zapobiec przewlekłości dolegliwości.
W początkowych stadiach schorzenia, gdy objawy są stosunkowo łagodne, rehabilitacja może trwać od 6 do 8 tygodni. W tym czasie stosuje się głównie techniki manualne, ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie przedramienia. Ważnym elementem leczenia jest również modyfikacja aktywności, aby zminimalizować przeciążenia stawu łokciowego.
W przypadku bardziej zaawansowanych zmian, które obejmują przewlekły ból, leczenie może wydłużyć się do 3-6 miesięcy. W takich sytuacjach często konieczne jest zastosowanie zaawansowanych metod fizykoterapeutycznych, takich jak fala uderzeniowa, Super Indukcyjna Stymulacja (SIS) czy terapia Tecar, które wspomagają proces regeneracji tkanek i redukują stan zapalny.
Warto również pamiętać, że każdy przypadek łokcia tenisisty jest inny, dlatego plan leczenia powinien być dostosowany indywidualnie do pacjenta. Regularne monitorowanie postępów oraz modyfikacja terapii w odpowiedzi na zmieniające się objawy są niezbędne, aby osiągnąć pełne wyzdrowienie i powrót do aktywności bez bólu.
Cierpliwość i systematyczność w wykonywaniu zaleconych ćwiczeń oraz kontynuowanie terapii zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty są kluczowe dla uzyskania trwałych efektów leczenia i zapobieżenia nawrotom schorzenia.
Domowe sposoby na łokieć tenisisty
Leczenie łokcia tenisisty domowymi sposobami może przynieść ulgę w dolegliwościach bólowych i wspomóc proces regeneracji, ale należy pamiętać, że są to działania doraźne i nie zastąpią profesjonalnej konsultacji u lekarza czy fizjoterapeuty.
Jednym z najczęściej stosowanych domowych sposobów jest stosowanie okładów chłodzących lub rozgrzewających na bolesne miejsca. Okłady chłodzące, takie jak lód owinięty w ręcznik, mogą pomóc w redukcji stanu zapalnego i zmniejszeniu bólu, zwłaszcza w fazie ostrej. Z kolei okłady rozgrzewające, jak ciepłe kompresy czy poduszki elektryczne, mogą być pomocne w późniejszym etapie, gdy celem jest rozluźnienie napiętych mięśni i poprawa krążenia w tkankach.
Można również sięgnąć po naturalne okłady z ziół, takie jak żywokost lekarski czy liście babki lancetowatej. Żywokost jest znany ze swoich właściwości regeneracyjnych i przeciwzapalnych, dlatego może wspierać proces gojenia tkanek. Babka lancetowata, z kolei, ma działanie przeciwzapalne i łagodzące, co również może przynieść ulgę w bólu.
Należy jednak podkreślić, że domowe sposoby powinny być traktowane jedynie jako wsparcie w łagodzeniu objawów. W przypadku łokcia tenisisty, kluczowe jest profesjonalne leczenie, które obejmuje dokładną diagnozę, odpowiednią terapię oraz ewentualną modyfikację codziennych aktywności, aby zapobiec dalszym przeciążeniom. Dlatego, jeśli dolegliwości nie ustępują, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą, aby opracować skuteczny plan leczenia.
Czy maść na łokieć tenisisty jest skuteczna?
Wielu pacjentów zastanawia się, czy stosowanie maści na łokieć tenisisty może przynieść ulgę w dolegliwościach bólowych. Pytania o skuteczność różnych preparatów, takich jak popularna „maść końska,” pojawiają się często w gabinetach fizjoterapeutów. Z mojego doświadczenia wynika, że bezpośredni efekt terapeutyczny maści w leczeniu łokcia tenisisty jest ograniczony. Biodostępność tych preparatów, czyli ilość substancji czynnej, która faktycznie dociera do chorego miejsca, wynosi mniej niż 1%, co sprawia, że ich działanie na głębiej położone struktury jest minimalne.
Jednakże, stosowanie maści może mieć pewne korzyści, choć nie wynikają one bezpośrednio z działania samego preparatu. Wcieranie maści może służyć jako forma delikatnego masażu, który z kolei może zwiększyć przepływ krwi w naczyniach podskórnych oraz wspomagać rozluźnienie tkanek. Dodatkowo, masowanie obszaru dotkniętego schorzeniem może pomóc w łagodzeniu napięcia w mięśniach i ścięgnach oraz w redukcji bólu poprzez mechaniczne oddziaływanie na chore przyczepy mięśniowe.
Podsumowując, jeśli pacjent decyduje się na stosowanie maści, warto zwrócić uwagę na technikę aplikacji, wykorzystując wcieranie jako okazję do masażu bolesnego miejsca. W ten sposób, mimo ograniczonego działania chemicznego maści, można osiągnąć pewne korzyści terapeutyczne, zwłaszcza w połączeniu z innymi, bardziej skutecznymi metodami leczenia.
Informacje o autorze: Szymon Paszek - fizjoterapeuta w Koninie
O jakości usług fizjoterapeutycznych świadczy nie tylko wiedza, ale i doświadczenie. Dlatego zapraszam do zapoznania się z moim profilem zawodowym, który znajdziesz na stronie fizjoszymon.pl.
Jeśli doświadczasz bólów kręgosłupa i jesteś zainteresowany profesjonalną pomocą, serdecznie zapraszam do prywatnego gabinetu dobrego fizjoterapeuty w pobliżu Konina. Moja lokalizacja to ul. Topolowa 25, 62-571 Stare Miasto. Oferuję indywidualne podejście do każdego pacjenta i skrojone na miarę plany terapeutyczne.
